Мамлакатимиз пойтахти – Тошкент шаҳрида 2021 йил 15-16 июль кунлари «Марказий ва Жанубий Осиё: минтақавий ўзаро боғлиқлик. Таҳдидлар ва имкониятлар» мавзусидаги халқаро конференция бўлиб ўтди.  

Анжуман статистикасидан айрим рақамлар

Мураккаб пандемия шароитига қарамасдан, ушбу анжуманда Афғонистон Ислом Республикаси Президенти Ашраф Ғани, Покистон Ислом Республикаси Бош вазири Имрон Хон, Марказий Осиё мамлакатлари ташқи ишлар вазирлари, Жанубий Осиё давлатлари ҳамда Россия, Хитой, Саудия Арабистони, Қувайт, Туркия ва Бангладеш – жами 44 та мамлакатнинг юқори мартабали вакиллари иштирок этди.

Халқаро конференцияда, шунингдек БМТ, Европа Иттифоқи, МДҲ, ШҲТ, Туркий тилли давлатлар ҳамкорлик кенгаши, Осиёда ҳамкорлик ва ишонч чоралари бўйича кенгаш каби 30 га яқин халқаро ва минтақавий халқаро ташкилот делегациялари, жаҳоннинг етакчи молия институтлари, нуфузли хорижий илмий-тадқиқот ва таҳлил марказлари раҳбарлари, дунё экспертлар ҳамжамиятининг таниқли экспертлари қатнашди.

Иштирокчиларнинг сони қарийб 600 нафарга етди. Давлатимиз бошлиғининг Тошкент анжуманининг мўътабар меҳмонлари билан юзма-юз мулоқоти учун 14 та расмий қабул маросими ташкил этилди.

 Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг бевосита ташаббуси асосида ташкил этилган ушбу анжуман нафақат Марказий ва Жанубий Осиё минтақалари, балки бутун Евроосиё маконида доимий ва барқарор ривожланишга эришиш йўлида қўйилган ғоят муҳим тарихий қадам бўлди. Бундай қатъий фикр билдираётганимиз бежиз эмас.

Зеро, Юртбошимиз таъбири билан айтганда, “Марказий ва Жанубий Осиёнинг тарихий ва цивилизациявий муштараклиги, халқларимиз ва мамлакатларимизнинг умумий манфаатлари биргаликда фаровон келажакни бунёд этишимиз учун мустаҳкам замин яратади”.

Халқаро конференциянинг хусусиятлари

Бу конференцияни ўтказиш ташаббуси – тўсатдан хаёлга келиб қолган шунчаки бир тасодифий ва омонат ғоя эмас, балки Ўзбекистон кейинги 5 йил давомида изчиллик билан илгари сураётган ва жаҳон ҳамжамияти кенг қўллаб-қувватлаётган, янада муҳими, ташқи сиёсий амалиётга теран татбиқ этилаётган бир қатор халқаро ҳамда минтақавий ташаббусларнинг узвий давомидир.

Бу ўринда изчиллик сўзига бекорга урғу бермаяпмиз. Негаки, БМТ Бош Ассамблеясининг 72-сессиясида Ўзбекистон Президенти илгари сурган ташаббуслар асосида:

• Марказий Осиё бўйича конференция ўтказилди ва БМТ Бош Ассамблеясининг Резолюцияси қабул қилинди;
• Афғонистон бўйича конференция ўтказилди ва БМТ Бош Ассамблеясининг Резолюцияси қабул қилинди;
• Марказий Осиёда туризмни ривожлантириш бўйича БМТ Бош Ассамблеясининг Резолюцияси қабул қилинди;
• Орол бўйича БМТ Бош Ассамблеясининг Резолюцияси қабул қилинди.

Бу конференцияни ўтказиш ташаббуси – Марказий ва Жанубий Осиё, умуман, Евроосиё минтақасини барқарор, иқтисодий ривожланган фаровон ҳудудга айлантиришга қаратилган тарихий ва маърифий,  илмий ва амалий, изчил ва мантиқий, истиқболли ва самарали, содда қилиб айтганда, ҳар томонлама мағзи тўқ дастуруламал ҳисобланади

Президент Шавкат Мирзиёев минтақамизнинг жадал ривожланиш истиқболлари ва жаҳон иқтисодиётига интеграциялашувини стратегик жиҳатдан теран кўра билгани туфайли Марказий ва Жанубий Осиё ўртасидаги кўп асрлик тарихий алоқаларни тиклаш ташаббусини илгари сурди. Шу нуқтаи назардан, ушбу геосиёсий ёндашув ташқи алоқаларнинг истиқболли йўналишларини ривожлантириш орқали минтақамизнинг улкан савдо-иқтисодий, инвестициявий, транспорт-транзит, илмий ва интеллектуал салоҳиятини рўёбга чиқариш учун вужудга келаётган янги имкониятларни тушунишга асослангани  билан алоҳида эътиборни тортади.

Халқаро конференцияда бу ҳақда атрофлича гапирилди, турли фикр-мулоҳазалар ва таклифлар билдирилди. Мазкур анжуманнинг айрим ўзига хос хусусиятларини санаб ўтамиз.

Биринчи хусусияти: Тошкент халқаро конференцияси умумжаҳон миқёсидаги муаммоларни дадил кўтариб чиқишга ҳамиша энг етук давлат раҳбарлари қодирлигини янада яққол кўрсатди. Зеро, Жон Хопкинс университети қошидаги Марказий Осиё ва Кавказ институти асосчиси ва раиси Фредерик Старрнинг эътироф этишича, Шавкат Мирзиёев шундай салоҳиятга эга давлат раҳбарларидандир.

Иккинчи хусусияти: конференция ўз вақтида ўтказилди. Натижада жаҳон аҳлини, миллий, минтақавий ва глобал даражадаги асосий иштирокчиларни ўйлантираётган долзарб муаммолар чуқур муҳокама қилинди, ўзаро атрофлича фикр алмашилди.  Туркия ташқи ишлар вазири Мевлут Чавуш ўғли қайд этганидек, “Минтақавий ўзаро боғлиқлик, таҳдидлар ва имкониятлар борасидаги ушбу конференция айни муддао ва ўз вақтида ташкил этилган тадбир бўлди”. Бу фикрни кўплаб бошқа иштирокчилар ҳам таъкидлади.

Учинчи хусусияти: анжуманда юқори мартабали меҳмонлар иштирок этгани, бир томондан, Президент Шавкат Мирзиёевнинг халқаро обрў-эътибори юксаклигидан далолат бўлса, иккинчи томондан, жаҳон ҳамжамияти Ўзбекистонга катта ишонч билан қараши ва давлатимиз раҳбари ташаббусларини кенг қўллаб-қувватлашининг амалий мисолидир.

Европа комиссияси вице-президенти, Европа Иттифоқининг ташқи ишлар ва хавфсизлик сиёсати бўйича Олий вакили Жозеп Боррелнинг “Ўзбекистон етакчисининг Марказий ва Жанубий Осиё боғлиқлигини мустаҳкамлаш борасидаги глобал ташаббуси муҳим аҳамиятга эга ва ўз вақтида илгари сурилаётган” ташаббус дея берган юксак баҳоси ҳам буни яққол тасдиқлайди. У ўз ташрифининг сабаблари: биринчидан, Ўзбекистон Президентининг таклифига ҳурмат-эҳтиром кўрсатиш, иккинчидан, Тошкент конференцияси мавзуси Европа Иттифоқини қизиқтириши билан боғлиқ эканини таъкидлади.

Тўртинчи хусусияти: Ўзбекистон Республикаси Президентининг нутқида кўтарилган барча ташаббуслар тўла қўллаб-қувватланди. Нима учун?

Чунки, аввало, айни ташаббуслар ҳозирги замон жаҳон сиёсатининг кун тартибида турган ва Тошкент халқаро анжуманида атрофлича муҳокама қилинган долзарб масалалар, жумладан, Афғонистон мавзуси билан чамбарчас боғлиқдир. АҚШ Атлантика кенгашининг Евроосиё тадқиқотлари маркази директори Жон Хербст шундай кўламдор конференцияни ташкил этгани учун Президентимизга миннатдорчилик билдирар  экан, айниқса, айни вақтда Афғонистонда юз бераётган воқеалар нуқтаи назаридан, ушбу анжуманнинг аҳамияти ниҳоятда долзарб эканини таъкидлади.

Бешинчи хусусияти: анжуман мавзуси юзасидан уч даражада: миллий, минтақавий ва глобал миқёсларда фикрлар билдирилди. Ф.Старр таъкидлаганидек, “биз янги бирон нарса бошлаётганимиз йўқ, бу қадимий ва ҳақиқий минтақанинг қайта кашф қилиниши, Жанубга йўлнинг қайта қурилишидир”.

Олтинчи хусусияти: Янги Ўзбекистон ва унинг Президентининг ташаббускор, тинчликсевар, инсонпарвар ташқи сиёсати дунё афкор оммаси диққат марказида тургани яна бир бор ёрқин намоён бўлди.

Жанубий Кореядаги етакчи нашрлардан бири – “The Korea Post” журнали асосчиси ва президенти Ли Кён Шик ўз интервьюсида қайд этганидек, “бугун инсоният турли муаммолар гирдобида қолмоқда. Ана шундай бир шароитда минтақалар ўртасидаги савдо-иқтисодий ҳамкорликни фаоллаштириш, мавжуд муаммо ва таҳдидларни биргаликда бартараф этиш, ўзаро ҳамжиҳатлик ва аҳилликда умумбашарий қадриятларни мустаҳкамлаш келажакда Марказий ва Жанубий Осиё халқларининг кўп асрлик ўзаро алоқаларини янада ривожлантиришга ёрдам беради”.

Еттинчи хусусияти: Озарбайжоннинг Ўзбекистондаги Элчиси Гусейн Гулиев эътироф этганидек, “Ўзбекистон Марказий Осиё минтақасида ҳам, халқаро майдонда ҳам катта обрў-эътиборга эга. Бугунги кунда мамлакатнинг фикри инобатга олинмоқда, у муҳим ташаббусларни фаол илгари сурувчи ва глобал кун тартибини амалга оширишда фаол иштирок этувчи муҳим давлат сифатида танилди. Замонамизда буларнинг барчаси жуда муҳим, чунки бундай глобал масъулиятли ишларни ҳамма давлатлар ҳам ўз зиммасига ололмайди. Ўзбекистон ташаббуслари тинчликни таъминлаш, барқарор ва адолатли ижтимоий-иқтисодий тараққиёт учун асос бўлиб хизмат қилмоқда”.

Конференция Янги Ўзбекистон ташқи сиёсатининг яна бир улкан ютуғи сифатида тан олинди. Ф.Старр таъбири билан айтганда, “Бу конференция Ўзбекистон Президенти олиб бораётган ташқи сиёсатнинг беқиёс ғалабасидир”.

Президентимиз нутқининг илмий-назарий ва тарихий-маърифий аҳамияти

Юртбошимизнинг халқаро конференциядаги "Тарихий ва цивилизациявий муштараклик, халқларимиз ва мамлакатларимизнинг умумий манфаатлари фаровон келажакни бунёд этишда мустаҳкам замин яратади" номли нутқи нуфузли анжуман аҳли, мамлакатимиз ва бутун дунё жамоатчилиги ҳамда экспертларда катта қизиқиш уйғотди. Бу бежиз эмас

Биринчи аҳамияти: матни ўзбек, инглиз ва рус тилларида кенг тарқатилган ушбу нутқда нима учун бундай анжуман ташкил этилганининг сабаблари аниқ кўрсатилди. Энг асосийси, Марказий ва Жанубий Осиёнинг тарихий ва цивилизациявий муштараклиги, халқларимиз ва мамлакатларимизнинг умумий манфаатлари биргаликда фаровон келажакни бунёд этишимиз учун мустаҳкам замин яратиши ҳар томонлама асослаб берилди. Ўзбекистон Президентининг нутқи, япониялик экспертнинг фикрича, оддий нутқ эмас, балки айни йўналишдаги Ҳаракат дастуридир.

Иккинчи аҳамияти: Марказий ва Жанубий Осиё ўзаро боғлиқлигининг тарихий-назарий омиллари чуқур таҳлил қилинди. Ўзбекистон Президентининг фикрича, “Бугунги кунда дунё турли таҳдидлар, шу билан бирга, янги имкониятларни ўзида мужассам этган глобал геосиёсий ўзгаришлар даврига қадам қўйди. Шундай мураккаб шароитда қарийб икки миллиард аҳоли яшайдиган Марказий ва Жанубий Осиё ўртасидаги ўзаро алоқаларни қайта тиклаш муҳим ҳаётий зарурат ва табиий жараёнга айланмоқда”.

Учинчи аҳамияти: Президентимиз минтақавий ўзаро боғлиқликнинг тарихий, илмий, адабий, диний, цивилизациявий мезонлари бўйича ўзига хос концепциясини илгари сурди. Концепция Марказий ва Жанубий Осиё ўртасидаги ўзаро алоқаларнинг янги геосиёсий, геоиқтисодий ва геоцивилизациявий ёндашуви – квинтэссенциясини ўзида мужассам этди.

Бу ўринда минтақавий ўзаро боғлиқликнинг мутлақо янги концепцияси, назарияси ҳақида сўз бормоқда. Давлатимиз раҳбарининг ушбу Концепцияси шартли равишда уч қисмдан, яъни минтақавий ўзаро боғлиқликнинг:

• геосиёсий;
• геоиқтисодий;
• геоцивилизациявий асосларидан иборат.

Холбуки, шу вақтга қадар, одатда, бундай боғлиқликнинг  фақат геосиёсий ўлчами ҳақида сўз юритиб келинарди, холос.

Тўртинчи аҳамияти: нутқда Марказий ва Жанубий Осиё маконида тарихий ягона савдо-иқтисодий, илмий-маърифий, маданий-маънавий, диний-цивилизациявий боғлиқликни янги тарихий шароитда тиклаш ғояси ана шу йўналишлар бўйича чуқур асослаб берилди. Яъни:

биринчиси: геосиёсий йўналиш –  асосан, Афғонистон муаммоси билан боғлиқ;

иккинчиси: геоиқтисодий йўналиш – транспорт ва савдо-сотиқ, иннновация ва инвестициялар маконини яратиш;

учинчиси: геоцивилизациявий йўналиш – маданият, маънавият, сайёҳлик, илмий изланишлар учун ягона макон яратишни кўзда тутади.

Шуни алоҳида таъкидлаш жоизки, Президентимизнинг минтақалараро ўзаро боғлиқлик концепцияси нафақат Марказий ва Жанубий Осиё учун, балки дунёнинг бошқа минтақалари учун ҳам қўлланиши мумкин бўлган ёндашувдир.

Италиянинг Ўзбекистондаги элчиси Агостино Пинна таърифлаганидек, “Тошкент форуми Ўзбекистоннинг Европа ва Осиёни ўзаро боғлайдиган бўғин сифатидаги тарихий ўрнини намоён этмоқда. Чунки анъанавий тарзда кўп асрлар давомида бу замин Европа ва Осиё ўзаро боғлиқлик, савдо алоқалари ва маданиятлар чорраҳаси бўлиб келган. Бугун ўз вақтида илғор бўлган минтақавий ўзаро боғлиқликни ХХI асрдаги фаровонлик ва тараққиёт учун қайта тиклаш имконияти юзага келмоқда”.

Бешинчи аҳамияти: методология нуқтаи назаридан, Президент нутқи: тарихийлик, илмийлик, тизимлилик (синергетик ёндашув), прагматик ёндашув ва амалий натижаларга эришишга йўналтирилгани билан алоҳида эътиборга моликдир.

Олтинчи аҳамияти: нутқнинг кўргазмалилик жиҳати ҳам диққатни тортади. Яъни, давлатимиз раҳбари ўз фикрларини харита, турли чизмалар ва расмлар орқали кенг оммага шоён етказиб беришга муваффақ бўлди.

Еттинчи аҳамияти: Президентимиз нутқида минтақавий ўзаро боғлиқликни амалга ошириш бўйича 10 та устувор йўналишда: сиёсий, иқтисодий, маданий, илмий, туристик соҳалар бўйича таклифлар билдирилди.

Энг муҳими, Ўзбекистон Президенти Тошкент конференцияси якунлари бўйича Марказий ва Жанубий Осиё ўртасида, умуман, Евроосиё маконида доимий ва барқарор ривожланишнинг муҳим омили сифатида ўзаро алоқаларни мустаҳкамлаш тўғрисида БМТ Бош Ассамблеясининг махсус резолюцияси лойиҳасини ишлаб чиқиш ташаббусини илгари сурди.

Аксарият экспертлар қайд этганларидек, совуқ уруш тугаганидан сўнг кўпчилик “Энди дунё давлатлари қайси йўлдан кетади?” деган оддий, айни чоғда тақдируламал саволга жавоб излаб келарди. Шу маънода, Тошкент анжумани даврни белгиловчи кўламдаги тадбир бўлган бўлса, Ўзбекистон Президентининг нутқи энг етакчи сиёсатчилар ҳам орзу-ҳавас қилиб юрган юксак инсоний ғоялар ҳамда амалий таклифларни ўзида баралла акс эттирди.

Лойиҳада Марказий ва Жанубий Осиё мамлакатлари минтақавий боғлиқлиги бўйича юқори даражадаги доимий форумларни анъанавий мулоқот майдонига айлантириш таклифи акс этиши мақсадга мувофиқлиги таъкидланди. Шу тариқа конференция яна бир бор Тошкент руҳини тиклади.

Анжуман якунлари: таҳлиллар, эътирофлар, натижалар

Халқаро конференция иштирокчилари анжуман мавзуси доирасида кўтарилган барча масалаларни ўзларининг мамлакатлари, минтақавий ва глобал  миқёсдаги манфаатлари нуқтаи назаридан таҳлил қилган ҳолда, фикр-мулоҳазаларини очиқ баён этдилар. Муҳокамалар якунида эришилган бир қатор дастлабки натижаларни кўрсатиш мумкин.

Биринчи натижа. Иштирокчиларнинг фикрича, ҳар икки минтақанинг инсон ва иқтисодий салоҳиятини тўлиқ ишга солиш лозим. Мавжуд транспорт-транзит имкониятларидан самарали фойдаланган ҳолда, қадимий Буюк ипак йўли, Буюк Ҳинд савдо йўлини тиклаш орқали истиқболли ягона бозор яратиш, Марказий ва Жанубий Осиё мамлакатлари ялпи ҳудудини инвестиция, технология ва инновциялар, фаол гуманитар ва туристик алмашинувлар маконига айлантириш керак.

Малайзиянинг Ўзбекистондаги Элчиси Хенди Ассана бу ҳақда тўхталар экан, жумладан шундай деди: “Конференция минтақанинг темир йўл, автомобиль йўли, ҳаво, қуруқлик ва денгиз орқали алоқалари инфратузилмасини ривожлантириш воситасида минтақавий боғлиқликнинг аҳамиятини намоён этди, деб ҳисоблайман. Ишончим комилки, бугунги глобаллашув даврида ҳеч бир мамлакат ўз иқтисодиётини бутун дунё билан интеграциялаштирмасдан ривожлантира олмайди”.

Иккинчи натижа. Анжуман қатнашчилари томонидан ягона ялпи иннавацион муҳит яратиш муҳимлигига ҳам эътибор қаратилди. Бунда, айниқса, транспорт-коммуникация инфратузилмалари билан боғлиқ кўп томонлама лойиҳаларни амалда татбиқ этиш жуда муҳимдир.

Покистоннинг Денгиз ишлари бўйича федерал вазири Али Ҳайдер Заидий Марказий ва Жанубий Осиё ўртасидаги ўзаро боғлиқлик бўйича Ўзбекистоннинг саъй-ҳаракатларига юқори баҳо бериб, ўз мамлакати бундай ҳамкорликка тайёрлиги ва тегишли инфратузилма лойиҳаларини амалга оширишга ҳар жиҳатдан кўмаклашишини маълум қилди. Покистон вазири, жумладан, “Мазкур лойиҳалар нафақат Ўзбекистон ва Марказий Осиё мамлакатлари учун, балки Покистоннинг ўзи учун ҳам муҳимдир, чунки биз Ўзбекистон ва бутун Марказий Осиё минтақасининг бозорларига чиқиш имкониятини қўлга киритамиз”, деди.

Учинчи натижа. Конференцияда минтақалараро узвий боғлиқлик концепциясини амалга ошириш зарурлиги алоҳида таъкидланди. Бу борада Ўзбекистон Президенти илгари сурган улкан бирдамлик ғоясига узоқни кўра билиш ва тўғри прогноз қилиш қобилиятининг ҳосиласи сифатида юксак баҳо берилди.

Индонезиянинг Ўзбекистондаги Элчиси Сунарио Картадината айни мавзуда сўз юритар экан, “Бу жуда оқилона ва мақбул қадам бўлиб, Ўзбекистоннинг савдо-иқтисодий, сиёсий ва ижтимоий келажагини ижобий томонга ўзгартиришига ҳамда мамлакатни янада йирик тортиш кучининг марказига айлантирган ҳолда ҳукумат ва халқни ҳайратлантиришига шубҳа йўқ. Бу Марказий ва Жанубий Осиёнинг кенг миқёсли геосиёсий маконида аниқ-равшан рўй беришига аминман”, деб таъкидлади.

Тўртинчи натижа. Тошкент конференцияси халқаро майдонда қўллаб-қувватланди ва хорижий экспертларнинг юқори баҳоларига сазовор бўлди. Энг асосийси, Ўзбекистон “локомотив”, яъни етакчи давлат мақомига кўтарилди.

Бешинчи натижа. Халқаро анжуман Янги Ўзбекистонда амалга оширилаётган янгича ташқи сиёсатнинг улкан ютуғи ва мантиқий давоми деб эътироф этилди.

Мухтасар қилиб айтганда, Тошкент халқаро конференцияси натижалари шу икки минтақа ҳудудида яшайдиган оддий одамларга нима беради?

Авваламбор, Буюк ипак йўли каби азалий халқаро савдо йўлларининг тикланиши бозорларимиздаги тўкинликни таъминлайди. Бу эса маҳсулотларнинг тури тубдан ортиши, турфа товарлар сифати янада яхшиланиши ва нарх-наво арзонлашишига олиб келади.

Шунингдек, маданиятлараро ранг-баранглик кучаяди. Бу, ўз навбатида, ҳар хил маданият, тил ва динга мансуб неча миллионлаб инсонлар ўртасида ўзаро ишонч ва самимий мулоқот, бағрикенглик ва бирдамлик, дўстлик ва ҳамкорлик муносабатларини тубдан мустаҳкамлайди.

Қолаверса, олис тарихда – Биринчи Шарқ Уйғониши ва Иккинчи Темурийлар Ренессанси даврларида бўлганидек, тижорат ва савдо-сотиқ, саёҳат ва зиёрат, билим олиш ва илм ўрганиш мақсадини кўнглига тугкан ҳар бир инсоннинг ана шу улкан маконда эмин-эркин ҳаракатланишига кенг йўл очилади. Хитой Халқ Республикасининг Ўзбекистондаги Элчиси Цзянь Янь сўзлари билан айтганда, “Ўзбекистон Президенти томонидан илгари сурилган минтақавий ўзаро боғлиқликни мустаҳкамлаш бўйич ташаббус Хитойнинг “Бир макон, бир йўл” ташаббуси билан ҳамоҳанг”.

Шундай қилиб, конференция икки минтақа ўртасида икки томонлама ва минтақалараро ҳамкорликни ривожлантириш борасида янги даврни бошлаб берди.

Икки минтақа тез ривожланаётган макон ҳисобланади. Шу маънода, Ўзбекистон Президентининг ташаббуси икки минтақа ўртасидаги ўзаро алоқадорликни кенгайтириш ва ривожлантириш бўйича стратегик лойиҳадир.

Конференция Марказий ва Жанубий Осиё минтақалари мамлакатлари ўртасидаги ўзаро ҳамкорлик бўйича янги формат бўлиб хизмат қилади. Зеро, минтақалараро боғлиқлик доирасидаги ўзаро ҳамкорликдан барча мамлакатлар манфаатдор.

Минтақавий ҳамкорлик - регионализм - ўзаро манфаатли ҳамкорлик натижасида хавф-хатар камаяди, хавфсизлик даражаси ортади.

Ўзбекистон Президенти минтақада стратегик мувозанатни таъминлашга интилмоқда. Бинобарин, халқаро муносабатларга янги руҳ, янгича иқлим бахш этилди. Регионализмнинг янги руҳи яратилди.

Албатта, биз баён этган фикр-мулоҳазаларнинг барчаси халқаро конференция ҳақидаги дастлабки таассуротларимиздан иборатдир. Тошкент анжумани якунларини миллий, хорижий ва халқаро экспертлар ҳали кенг таҳлил ва талқин этиб, холис баҳо беришларига ишонамиз.

Хулоса қилиб айтганда, мазкур халқаро конференция:

бир томондан, халқаро майдонда яна Тошкент руҳини тиклагани;

иккинчи томондан, Янги Ўзбекистон дадил интилаётган Учинчи Ренессанснинг ташқи сиёсат босқичи – Миллий Уйғонишнинг халқаро йўналишдаги устувор вазифаларини белгилаб бергани;

учинчи томондан, Марказий ва Жанубий Осиё минтақаларида тинчлик, яхши қўшничилик ва ишончни мустаҳкамлашга беқиёс ҳисса қўшгани;

тўртинчи томондан, ушбу улкан маконда ўзаро манфаатдор ҳамкорликнинг ривожланиши, очиқ ва амалий сиёсат йўлга қўйилишидан ҳар икки минтақа мамлакатлари манфаатдор эканини амалда намоён этгани;

бешинчи томондан, халқаро ҳамжамиятнинг тинчлик, фаровонлик ва барқарор ривожланишни таъминлаш борасидаги саъй-ҳаракатларини ялпи қўллаб-қувватлагани билан тарих зарварақларида мангу муҳрланиб қолади.

Акмал САИДОВ, академик,

Инсон ҳуқуқлари бўйича Ўзбекистон Республикаси Миллий маркази директори