Пойтахтимизда бўлиб ўтаётган Парламентлараро иттифоққа аъзо давлатлар парламентлари аёл раҳбарларининг навбатдаги 14 – саммити давом этмоқда. Унда иштирок этаётган сиёсатчилар, экспертлар, хорижий ва маҳаллий парламент вакиллари саммит ҳақида ўз фикр-мулоҳазаларини билдирмоқда.

Саммит иштирокчиларининг айримлари билан суҳбатлашдик.

Фавзия Зайнал: Баҳрайн вакиллар кенгаши раиси

– Тошкентда илк бор ўтказилаётган бу саммитга жуда ажойиб тайёргарлик кўрилганлигини, меҳмонларга кўрсатилаётган хизматларнинг юксак даражада эканлигини алоҳида эътироф этишни истардим. Бунинг учун анжуманга мезбонлик қилган Ўзбекистон давлати, Олий Мажлис Сенати вакилларига чин дилдан миннатдорчилик билдираман.

Бу саммит сиёсатда, жамиятда фаол бўлган бутун дунё хотин-қизларини бир жойга тўплаб, ўзаро тажриба алмашиш, ҳамкорлик алоқаларини ўрнатиш учун муҳим платформа бўлди. Анжуманда парламент аёллари сифатида, кўплаб муҳим масалаларни муҳокама қиляпмиз. Бу эса бутун дунё бўйлаб хотин-қизлар муаммоларининг ҳал этилиши уларнинг фаоллигини таъминлашга хизмат қилади. Сўнгги икки йил давомида COVID-19 пандемияси ҳаммага зарар етказди. Айниқса, хотин қизлар бу жараёнда қийин вазиятларни бошдан кечирди. Бугунги саммитда айнан пандемиядан кейин жамиятдаги мувозанатни тиклаш, унинг оқибатларини бартараф этишда аёллар ролини оширишга доир фикр-мулоҳазалар билан ўртоқлашдик.

Пандемиянинг оқибатлари ва уни енгишимизда сиёсатда, ижтимоий ҳаётда фаол бўлган барча аёллар бирлашиб, ҳамжиҳатликда иш олиб боришимиз жуда муҳим. Мана шундай учрашувларнинг, халқаро саммитларнинг ташкил этилганлиги айни муддао бўлди.

Акшагул Тулегенова:  Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутати

Бугунги саммитни тарихий воқеа дейиш мумкин. Боиси Марказий Осиё давлатлари орасида илк бор Ўзбекистонда ана шундай йирик анжуман ўтказилмоқда. Ўтган йили Венада бўлиб ўтган саммитда кейинги учрашув Ўзбекистонда бўлиши белгиланган эди. Чунки юртимизда сўнгги йилларда иқтисодий, сиёсий ва ижтимоий ҳаётимизда бўлаётган ижобий ўзгаришлар жаҳон ҳамжамияти, шу билан бирга Парламентлараро Иттифоқнинг эътиборини тортди.

Сўнгги йилларда мамлакатимизда гендер тенглик, хотин-қизлар масаласида жуда катта ўзгаришлар юз берди. Масалан, 2019 йил декабрь ойида бўлиб ўтган сайлов натижаларига кўра, Олий Мажлис Қонунчилик палатасидаги 150 депутатнинг 48 нафарини, яъни 32 фоизини хотин-қизлар ташкил этади. Сенатда эса бу кўрсаткич 25, маҳаллий кенгашларда эса 32-35 фоизни ташкил этади. Ҳозирги кундаги Ўзбекистондаги раҳбар аёллар деярли 30 фоизга яқинлашган. Аёлларимиз орасидан вазирлар, элчилар, ҳокимлар, олималар, профессор, Ўзбекистон қаҳрамонлари чиқяпти. Бу юртимизда гендер тенгликка кўрсатилган юксак эътиборнинг самарасидир. Мана шундай ўзгаришлар жаҳон эътиборини тортди ва шунинг натижасида Тошкент бугунги саммитга мезбонлик қиляпти.

Маълумки, Парламентлараро Иттифоққа дунёнинг 180га яқин давлатлари аъзо ҳисобланади. Ўзбекистон ушбу Иттифоққа 2017 йил аъзо бўлган. Ўтган қисқа давр ичида мазкур иттифоқнинг барча тадбирларида мамлакатимиз вакиллари фаол иштирок этди. Хусусан, Олий Мажлиснинг тўртта депутати ушбу Иттифоқнинг аъзосидир. Масалан, Спикеримизнинг биринчи ўринбосари Акмал Саидов Парламентлараро Иттифоқ раисининг вице-президенти ҳисобланади. Учта депутатимиз Иттифоқдаги турли қўмиталари аъзоси. Бу Ўзбекистоннинг катта ютуғи. Мазкур Иттифоққа мамлакатимиз вакилларининг аъзо бўлиши Ўзбекистонинг сиёсий майдондаги катта обрў-эътиборини кўрсатади.   

Сир эмаски, пандемия даврида энг оғир қийинчиликлар тиббиёт ходимларининг зиммасига тушди. Бу соҳада ишлаётганларнинг аксариятини хотин-қизлар ташкил этади.  Улар ойлаб уйларига бормасдан шифохоналарда яшаб, инсонлар ҳаётини сақлаш учун меҳнат қилди.  Саммитда ана шундай оғир дамларни бошдан кечирган инсонлар ҳаётини яхшилаш,  хотин-қизлар бандлигини таъминлаш, уларнинг сиёсий, ҳуқуқий саводхонлигини оширишга доир тажрибалар ўртоқлашилди.

Бугунги саммитдан кутилаётган натижа жуда катта. Деярли уч кун давом этадиган бу йирик тадбир натижасида Тошкент декларацияси қабул қилинади. Бу декларация Парламентлараро Иттифоққа аъзо барча давлатларга ўзининг келгусидаги ишида муҳим режа бўлади деб ўйлаймиз.

 Доркус Аcен: Уганда ва парламентидаги аёллар вакили

Мен биринчи навбатда Ўзбекистонга, хусусан, Тошкентга ушбу саммитни ўтказиш ташаббуси учун миннатдорчилик билдирмоқчиман.  Бу саммит бутун дунёдан парламент спикер аёлларни бирлаштирди.  Умид қиламанки, бу саммит ўз самарасини беради. Олиб борилаётган ишлар барча соҳаларга эмас, балки алоҳида йўналишларга ҳам таъсир кўрсатади. Масалан, бизнинг мамлакатимизда парламент аъзоларининг олиб борган саъй-ҳаракатлари, сиёсий ислоҳотлари туфайли асосий маҳсулотлар таннархини арзонлаштириш борасида ижобий ўзгаришлар кузатилмоқда. Шу билан бирга,  вояга етмаган ҳомиладор қизлар, зўравонлик қурбони бўлган хотин-қизлар сони сезиларли даражада камаймоқда.

Аслида, бу саммитга пандемия билан боғлиқ муаммоларни муҳокама қилиш учун келдик. Шундан келиб чиқиб, кун тартибида COVID-19 аёллар ва ёш қизларнинг ҳаётига қандай таъсир кўрсатгани муҳокама қилинди. Бу ерда йиғилганлар ўз давлатларида пандемия шароитини енгиб ўтишдаги тажрибаларини ҳам гапириб бермоқда.

Шунингдек, гендер муаммоларини муҳокама қилиш муҳимлигини қайд этишим керак. Чунки пандемия даврида аёллар ва болалар энг кўп зарар кўрди. Улар учун етакчилик билан шуғулланиш ва глобал миқёсда тўғри режаларни ишлаб чиқишга имкон бериш яхшидир.

ЎзА мухбири

Гўзал Сатторова ёзиб олди